Şirketler hukuku, şirketlerinin kurulması, birleşmesi, bölünmesi, devredilmesi, temsili, tip değiştirmesi, tasfiyesi gibi konulara dair kuralları ihtiva eden ve ticaret şirketlerine ilişkin hukuki ilişkileri inceleyen bir hukuk dalıdır. Ortaklıklar hukuku da denilmektedir. Şirketler hukuku, ticaret hukukunun bir dalıdır.
Şirketler, kazanç yani kar elde etmek ve bunu ortaklarıyla paylaşmak amacını gerçekleştirmek için biraraya gelmiş kişi veya kişi topluluklarıdır. Kişilerin meydana getirdiği dernek gibi benzer topluluklardan ayıran en önemli özelliği ticari faaliyette bulunup kar elde etmek ve bunu ortaklarına paylaştırmaktadır. Yani ekonomik bir amaçla kurulmuşlardır.
Şirketler hukuku, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 124-644 maddeleri arasında düzenlenmiştir. Ayrıca şirketler hukukunun içinde incelenen adi ortaklık da Borçlar Kanunu’nun 620-644.maddeleri arasında hüküm altına alınmıştır. Kooperatifler de şirketler hukukunun içinde incelenmekte olup ülkemizde 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu’nda düzenlenmiştir.
Şirketin (yani ortaklığın) varolabilmesi için öncelikle ortada bir sözleşmenin olması gerekir. Eski Türk Ticaret Kanunu’nda şirket kurmak için en az iki kişi gerekirken 2012 yılında yürürlüğe giren 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda limited ve anonim şirketlerin tek ortakla kurulması mümkün hale getirilmiştir. Ortaklar şirket kurmak için şirkete sermaye koymak zorundadırlar. Bu para olabileceği gibi ayni yani parasal bir değeri olan eşya da olabilir. Kanunda bazı şirket türleri için para dışındaki sermayeler için sınırlandırma getirilmiştir. Ortaklıkta ayrıca ortak bir amaç olan kazanç elde etme ve ortaklara paylaştırma hususunun da bulunması gerekmektedir. Öte yandan şirketin ortaklarının ortak amaç olan kar elde etmek ve paylaştırmak için özen ve çaba sarfetmeleri de gerekmektedir.
Adi şirket, Borçlar Kanunu’nda “Adi Ortaklık Sözleşmesi” başlığı altında Borçlar Kanunu’nun 620-645.maddeleri arasında düzenlenmiştir. İki ya da daha fazla kişinin emekleri ve mallarını ortak bir amaca ulaşmak için birleştirdikleri bir sözleşme olarak düzenlenmiştir. Adi ortaklığın tüzel kişiliği bulunmamakta olup ortaklar şirketin tüm borçlarından malvarlıkları ile birlikte sorumludurlar.
Türk Ticaret Kanunu’nda şirket türleri sınırlı olarak düzenlenmiştir. Şirketler şahıs şirketleri ve sermaye şirketleri olmak üzere ayrılabilir. Kollektif ve adi komandit şirket şahıs şirketidir. Limited, Anonim ve paylı komandit şirketi sermaye şirketidir.
Kollektif Şirket, en az iki ortakla kurulur, tüzel kişiler ortak olamaz. Ortaklar şirketin borçlarından ve yükümlülüklerinden şahsi malvarlıkları ile de sorumludurlar. Bu nedenle pek yaygın bir şirket türü değildir.
Adi Komandit Şirket, ticari bir işletmeyi, bir ticaret unvanı altında işletmek amacıyla kurulan, şirket alacaklılarına karış ortaklardan bir veya birkaçının sorumluluğu sınırlandırılmamış, diğer ortakların ise sorumlulukları belirli bir sermaye ile sınırlandırıldığı şirket türüdür. Bu şirkette en az iki ortakla kurulur. Bu şirkette iki tür ortak olup komandite ve komanditer olarak adlandırılır. Komandite ortak, kollektif şirket ortağı gibi sınırsız sorumludur, sorumluluğu koyduğu sermaye ile sorumlu olan ortağa da komanditer ortak denir. Sermayesi olmayan ancak tecrübe ve bilgi birikimi ile girişimci olanlar ile sermaye sahiplerini biraraya getiren bir şirkettir. Komanditer ortak tüzel kişi de olabilir.
Anonim şirket, sermayesi belirli ve paylara bölünmüş, borçlarından dolayı yalnız şirketin kendi malvarlığı ile sorumlu olduğu, ortakların yalnız taahhüt ettikleri sermaye paylarından sadece şirkete karşı sorumlu oldukları şirket türüdür. Ortaklar gerçek kişi veya tüzel kişi olabilir. Tek bir ortakla da kurulabilir. Bu şirketin kurulabilmesi için asgari bir sermaye gereklidir (esas sermayeli anonim şirketlerde 50.000 TL, kayıtlı sermayeli anonim şirketlerde 100.000 TL). Anonim şirketler sermaye karşılığı pay senedi çıkarabilir, bu pay senetleri nama yazılı veya hamiline yazılı olabilir. Bu pay senetleri Türk Ticaret Kanunu’na göre kıymetli evraktır. Ortaklar şirket borçlarından dolayı şahsen sorumlu değillerdir. Bankalar, sigorta şirketleri ancak anonim şirket olarak kurulabilirler.
Limited şirket, en az 1 en çok 50 ortakla kurulabilir. Limited şirket, kanunen yasak olmayan her türlü ekonomik amaç için kurulabilir. Sermayesi nama yazılı pay senedi çıkarabilirler. Bu şirkette de ortaklar şirket borçlarından dolayı sorumlu değillerdir. Şirket kendi malvarlığı ile sorumludur. Günümüzde en çok kurulan şirket türüdür.
Sermayesi paylara bölünmüş komandit şirket, sermayesi paylara bölünen ve ortaklarda bir veya birkaçının şirket alacaklılarına karşı kendi malvarlıkları ile sorumlu oldukları (komandite ortak), diğerlerinin ise anonim şirket pay sahibi gibi sorumlu oldukları (komanditer ortak) şirket türüdür. Komanditer ortak tüzel kişi de olabilir. Bu şirkette de en az 50.000 TL sermaye ile kurulabilir. Şirket payları için nama veya hamiline yazılı pay senedi çıkarabilir.
Kooperatif, tüzel kişiliği olmak üzere, ortakların belirli ekonomik menfaatlerini ve özellikle meslek ve geçimlerine ait ihtiyaçlarını, işgücü ve parasal katkılarını ile karşılıklı yardım, dayanışma ve kefalet suretiyle sağlayıp korumuk amacıyla gerçek ve tüzel kişiler tarafından kurulan değişir ortaklı ve değişir sermayeli ortaklıklardır. En az 7 kişi tarafından kurulabilir, ortakları gerçek veya tüzel kişi olabilir.
Şirketler hukuku alanında büromuz;
- Şirketlerin kuruluşu, feshi, tasfiyesi,
- Esas sözleşme ve sözleşmedeki değişiklik işlemleri,
- Şirketlerin üçüncü kişilerle olan ilişkileri, haksız rekabet konuları,
- Birleşme, bölünme ve tür değiştirme işlemleri,
- Sermaye artırımı ve azaltılması,
- Pay devri, ortaklıktan çıkma ve çıkarılma,
- Şirket organları (yani yönetim kurulu, denetim kurulu ve genel kurul) yapısı ve işleyişi,
- Ortakların hakları ve sorumlulukları,
- Şirketlerin denetimi,
- Şirket alacaklarının ve borçlarının takibi,
gibi hususlar da danışmanlık, karşılaşılan hukuki uyuşmazlıklarda danışmanlık, dava açma ve takibi gibi hizmetler vermektedir.